Seachtain na Gaeilge le Energia 2024

Seachtain na Gaeilge: An Ghaeilge a Cheiliúradh

Beidh Comhairle Ceantair Fhear Manach agus na hÓmaí ag glacadh páirt i Seachtain na Gaeilge, an Fhéile Gaeilge idirnáisiúnta, a bheidh ar siúl ón 1 Márta go dtí an 17 Márta. Tá imeachtaí éagsúla le cur ar siúl ar fud an cheantair chun éagsúlacht na Gaeilge a cheiliúradh agus a thaispeáint. Ina measc sin beidh seó grinn, tóraíocht taisce, ciorcail chomhrá, féile drámaíochta, taispeántas ealaíne agus imeacht ceoil thraidisiúnta agus damhsa.

Ag labhairt dó faoin chlár, dúirt an Comhairleoir Thomas O’Reilly, Cathaoirleach Chomhairle Ceantair Fhear Manach agus na hÓmaí:

“Tá Comhairle Ceantair Fhear Manach agus na hÓmaí ag eagrú agus ag cothú clár fairsing imeachtaí, amhail cainteanna, ceardlanna agus taispeántais, chun Seachtain na Gaeilge a cheiliúradh. Beidh na himeachtaí sin ina ndeis do chónaitheoirí agus do chuairteoirí araon an oidhreacht shaibhir agus an Ghaeilge inár gceantar a bhlaiseadh.

Tá an Chomhairle tiomanta dár n-oidhreacht thógtha agus chultúrtha a chaomhnú agus a bhainistiú ar bhealach inbhuanaithe, agus tá áthas orm gur thug an Chomhairle tacaíocht d’iarrachtaí an phobail Seachtain na Gaeilge le Energia 2024 a cheiliúradh, rud a thaispeánfar sna seachtainí beaga atá romhainn.”

Tosaíodh Seachtain na Gaeilge le Rith Spraoi Dé Sathairn an 24 Feabhra ag Rás Páirce na hÓmaí. Agus tob-Ghaeltacht ann in Ionad Fóillíochta na hÓmaí, tugadh spreagadh do rannpháirtithe sa rás páirce an cúpla focal atá acu a úsáid tar éis dóibh an rás a chríochnú.

Ar fud mhí an Mhárta, beidh an taispeántas 3 Stories ar taispeáint ar an tríú hurlár d’Ionad Ealaíon na Sruthla, an Ómaigh. Leis an taispeántas seo, taispeánfar an ealaín ar chruthaigh Kikki Ghezzi í. Spreagadh Kikki leis na scéalta in Sgéalta Mhuintir Luinigh, ar bailiúchán scéalta béaloidis Gaeilge é a bailíodh i gceantar Mhuintir Luinigh le linn na 1930í. Bhí saothar ealaíne Kikki ar áireamh fosta in 3 Stories from the Mid-Tyrone Gaeltacht ón Dr Peadar Mac Gabhann, rud a foilsíodh le déanaí agus atá ar díol faoi láthair in Ionad Ealaíon na Sruthla. Tosófar an taispeántas le tob-Ghaeltacht a bheidh ar siúl idir 4pm agus 6pm Dé hAoine an 1 Márta.

Ag Caisleán Inis Ceithleann, bain triail as Conair na mBailte Fearainn. Le linn brabhsáil trí bhailiúcháin, foghlaim tuilleadh faoi bhailte fearainn áitiúla. Téarma nach n-úsáidtear ach in Éirinn agus lena sainmhínítear a haonad críche is lú a bhfuil aitheantas oifigiúil aige is ea an téarma ‘baile fearainn’. Tá 3,000 baile fearainn, beagnach, ann i limistéar Chomhairle Ceantair Fhear Manach agus na hÓmaí.

Óstálfaidh Cumann Ealaíon agus Cultúir Thrilic ceardlann dar teideal ‘Amhráin i nGaeilge’ le Helen Diamond, ceoltóir ó Oideas Gael, Dé Céadaoin an 6 Márta idir 7.30pm agus 9pm in Ionad Ealaíon agus Cultúir Thrilic.

Dé Sathairn an 9 Márta, rachaidh Comhairle Ceantair Fhear Manach agus na hÓmaí i bpáirt le Rás Páirce Inis Ceithleann le haghaidh Rith Spraoi. Tosófar an rás ag 9.30am ag Fóram Fearann Locha Fhear Manach. Rith nó siúil an fad 5 km agus, tar éis duit teacht chugat féin an athuair, tabhair cuairt ar an tob-Ghaeltacht.

Cuir ort do bhróga damhsa agus freastail ar Chéilí na gClann, a n-óstálfaidh Gaelscoil na gCrann, an Ómaigh, é Dé Máirt an 12 Márta idir 6.30pm agus 7.30pm.

Dé Céadaoin an 13 Márta, óstálfaidh Féile na hÓmaí féile drámaíochta Gaeilge do bhunscoileanna agus d’iar-bhunscoileanna san earnáil lán-Ghaeilge agus san earnáil lán-Bhéarla araon. Cuirfear ar siúl í in Ionad Ealaíon na Sruthla, an Ómaigh, idir 9.30am agus 2.30pm.

Dé Céadaoin an 13 Márta fosta, óstálfaidh Sruth na hÉirne Cruinniú i dTeach Fhear Manach idir 10.30am agus 1pm. Beidh plé dátheangach ar bun idir daltaí ó Choláiste San Mícheál, Inis Ceithleann, agus craobh áitiúil Chonradh na Gaeilge ar an Ghaeilge agus a stair áitiúil.

Ina dhiaidh sin, i dtús an tráthnóna Dé Céadaoin an 13 Márta idir 6pm agus 7.30pm, beidh daoine amuigh ar an Bhaile Nua agus iad ag tabhairt faoi Thóraíocht Taisce, a thosófar ag Ionad Pobail an Bhaile Nua. Beidh sé sin ina dheis iontach cúpla focal agus frása Gaeilge a fhoghlaim agus duaiseanna a bhuachan!

Déardaoin an 14 Márta, téigh go Halla an Athar Maitiú i dTrileac don Oíche Ghaelach a reáchtálfaidh Club CLG Naomh Mac Artáin, Trileac. Beidh ceol traidisiúnta agus damhsa ar siúl idir 7pm agus 9pm.

Taispeánfaidh Bunscoil an Traonaigh (Lios na Scéithe) físeán ar a leathanach ar Facebook ina léireofar a daltaí agus iad ag canadh as Gaeilge do chónaitheoirí tithe cúraim áitiúla Dé hAoine an 15 Márta.

Cuir d’éadaí deasa glasa ort féin don Dioscó Gaelach a chuirfear ar siúl in Ionad Pobail an Bhaile Nua Dé hAoine an 15 Márta. Idir 6.30pm agus 7.45pm, cuirfidh CCÉ an Bhaile Nua ceol Éireannach agus gníomhaíochtaí Éireannacha ar siúl.

Óstálfaidh CCÉ Craobh Tearmainn Mhic Oirc ceiliúradh na Gaeilge trí cheol agus trí amhránaíocht ar siúl Dé hAoine an 15 Márta i Halla Paróiste Loch Mhic Ruairí idir 7pm agus 10pm.

Dé hAoine an 15 Márta fosta, úsáid an cúpla focal atá agat sa Chiorcal Comhrá a reáchtálfaidh CLG Mhic Uidhir, an tIompú Deiseal, é in The Nally Stand, an tIompú Deiseal, idir 8pm agus 9.30pm.

Idir 10am agus 1pm Dé Sathairn an 16 Márta, bíodh tae agus caife agat i Seomraí Club Pháirc Cholmcille, an Charraig Mhór, leis an Chiorcal Comhrá a bheidh faoi eagrú ag CLG Naomh Colmcille, an Charraig Mhór.

Críochnaigh Seachtain na Gaeilge Dé Sathairn an 16 Márta le seó grinn trasphobail a n-óstálfaidh CLG na Craoibhe Rua, Bearach, é in The Corner Bar, Bearach. Osclófar na doirse ag 7pm agus tosófar an seó ag 8pm. Tá fáilte roimh chách agus beidh deis agat do chuid Gaeilge a chleachtadh agus tú ag ordú sólaistí. Is féidir ticéid a cheannach ar leathanach na Craoibhe Rua, Bearach, ar Facebook.

Seachtain na Gaeilge: Celebrating Irish Language

Fermanagh and Omagh District Council is joining the international Irish Language Festival, from 1-17 March, Seachtain na Gaeilge. A range of events are planned across the district to celebrate and showcase the diversity of the Irish language, including a comedy show, treasure hunt, conversation circles, drama festival, art exhibition and a traditional music and dance event.

Speaking of the programme, the Chair of Fermanagh and Omagh District Council, Councillor Thomas O’Reilly, said,

“Fermanagh and Omagh District Council has organised and supported an extensive programme of events to mark Seachtain na Gaeilge, including talks, workshops and exhibitions, which will give residents and visitors alike an opportunity to experience the rich heritage and the Irish language in our district.

The Council is committed to cherishing and sustainably managing our built and cultural heritage and I am pleased the Council has provided support to community efforts to celebrate Seachtain na Gaeilge le Energia 2024 which will be showcased over the next few weeks.”

Seachtain an Gaeilge kicked off with Rith Spraoi, on Saturday 24 February at Omagh Parkrun. With a Pop Up Gaeltacht in Omagh Leisure Complex, parkrun participants were encouraged to use their cúpla focal after they have completed the run.

Throughout the month of March, the 3 Stories exhibition will be on display on the third floor of the Strule Arts Centre, Omagh. The exhibition will showcase the art created by Kikki Ghezzi who was inspired by the stories in Sgéalta Mhuintir Luinigh, a collection of Irish language folktales collected in the Monterlunney area during the 1930s. Kikki’s artwork is also featured in the recently published 3 Stories from the Mid Tyrone Gaeltacht by Dr Peader Mac Gabhann which is currently on sale at the Strule Arts Centre. The exhibition will open with a Pop-Up Gaeltacht from 4-6pm on Friday 1 March.

At Enniskillen Castle, try your hand at the Townlands Trail. While browsing through collections, learn more about local townlands, a term exclusive to Ireland defining its smallest officially recognised unit of territory. There are nearly 3,000 townlands in the Fermanagh and Omagh District Council area.

Trillick Arts and Culture Society will host a workshop, called Amhrán i nGaeilge (Irish Language Songs), with singer Helen Diamond from Oideas Gael, on Wednesday 6 March from 7.30-9pm in Trillick Arts and Culture Centre.

On Saturday 9 March Fermanagh and Omagh District Council will team up with Enniskillen Parkrun for Rith Spraoi. Starting at 9.30am from the Fermanagh Lakeland Forum, run or walk 5km and after you get your breath back, visit the Pop-Up Gaeltacht.

Get your dancing shoes on with Céilí na gClann hosted by Gaelscoil na gCrann, Omagh on Tuesday 12 March at 6.30-7.30pm.

On Wednesday 13 March, Féile na hÓmaí host an Irish Language drama festival for primary and post-primary schools both Irish medium and English medium. It takes place in the Strule Arts Centre, Omagh from 9.30-2.30pm.

Also on Wednesday 13 March, Sruth na hÉirne will host an Chruinniú in Fermanagh House from 10.30-1pm. This will be a bilingual discussion between pupils from St Michael’s College, Enniskillen, and the Conradh na Gaeilge branch on Irish language and its local history.

Later, in early evening of Wednesday 13 March from 6-7.30pm, in Newtownbutler, everyone will be out and about on a Tóraíocht Taisce (treasure hunt) starting at Newtownbutler Community Centre. This will be a great way to pick up some Irish words and phrases as well as prizes!

On Thursday 14 March, head to Fr Matt Hall in Trillick for the Oíche Ghaelach planned by Trillick St Macartan’s GAC. From 7-9pm there will be traditional music and dancing.

Bunscoil and Traonaigh (Lisnaskea) will showcase a video on their Facebook page of their pupil’s singing in Irish to residents of local care homes on Friday 15 March.

Get your green glad rags on for the Dioscó Gaelach in Newtownbutler Community Centre on Friday 15 March. From 6.30-7.45pm, there will be Irish music and activities organised by Newtownbutler CCÉ.

CCÉ Tearmainn Mhic Oirc will host a celebration of the Irish Language, through music and song, on Friday 15 March from 7-10pm in Loughmacrory Parish Hall.

Also on Friday 15 March, practice your cúpla focal at the Ciorcal Comhrá held by CLG Mhic Uidhir, An t-Iompú Deiseal in the Nally Stand, Tempo from 8-9.30pm.

On Saturday 16 March from 10am-1pm, enjoy tea and coffee in Páirc Cholmcille Clubrooms, Carrickmore with the Ciorcal Comhrá organised by An Charraig Mhór Naomh Colmcille CLG.

Finish off Seachtain na Gaeilge on Saturday 16 March with a cross community comedy show hosted by CLG Bearach An Chraobh Rua in The Corner Bar, Beragh. Doors open at 7pm and the show starts at 8pm. Everyone is welcome and why not practise your Irish when ordering refreshments? Tickets are available on the Beragh Red Knights’ Facebook page.